Instytut Kaszubski

Stanisław Janke. Twórca literatury kaszubskiej i polskiej to publikacja autorstwa Dariusza Majkowskiego, która powstała na podstawie jego rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Adeli Kuik-Kalinowskiej.

Poświęcona jest twórczości jednego z najważniejszych kaszubsko-polskich literatów, który debiutował na łamach „Pomeranii” w 1977 roku. Publikacja przybliża biografię Jankego od pierwszych fascynacji twórczych w Lipuszu, poprzez pracę w różnych pomorskich redakcjach, udział w życiu ruchu kaszubsko-pomorskiego, przygotowywanie i wydawanie poszczególnych zbiorów poezji, powieści, dramatów i tłumaczeń (zwłaszcza największego jego dzieła translatorskiego, czyli przekładu na kaszubski Pana Tadeusza Adama Mickiewicza).

Najważniejszą częścią publikacji jest analiza twórczości Stanisława Jankego. D. Majkowski prezentuje tematykę, poetykę i idee obecne w dziełach prozatorskich, skupiając się na powieściowych miejscach akcji, obecności historycznych wydarzeń i procesie dojrzewania postaci. W rozdziale poświęconym poezji autor zauważył m.in. podobieństwa pomiędzy wierszami formacji zwanej „Nową Prywatnością” a utworami Jankego, zwrócił również uwagę na wysławianie przed podmiot liryczny ojczystej ziemi kaszubskiej, jej tradycji, zwyczajów, mitów, a przede wszystkim języka. Jak podkreśla Majkowski, jest to „swoisty znak artystyczny całej twórczości Jankego”. Część poświęcona dramaturgii ukazuje zwłaszcza tematykę społeczną, widoczną w najchętniej wystawianej na kaszubskich scenach „Roczëznie”.

Stanisław Janke. Twórca literatury kaszubskiej i polskiej zawiera wiele fotografii ilustrujących różne wydarzenia w życiu bohatera tej publikacji, a także istotne dla całego ruchu kaszubsko-pomorskiego, którego był on (i wciąż pozostaje) ważną częścią.

​

Wydawcami są: Instytut Kaszubski oraz Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie.

Gdańsk-Bytów 2023

ISBN: 978-83-67683-07-4

ISBN: 978-83-65472-38-0

​

Seria: Studia z dziejów i kultury Kaszub i Pomorza

Tom II

Stanisław Pestka, poeta, pisarz, publicysta, działacz zrzeszeniowy, krzewiciel dumy kaszubskiej. Twórczość jego uważana jest za wymagającą, intelektualną, intertekstualną i... zwyczajnie trudną. Przyczyn niekiedy upatrywano w kaszubszczyznie, jaką posługuje się liryk znad Zbrzycy, a która jest atutem jego twórczości – potrafi z równym kunsztem opisać urodę rodzimego krajobrazu, powiązać historię z mitem, wiarę chrześcijańską z wierzeniami dawnych Słowian i kulturą antyczną, a opisywaną dramaturgię zamachu z 11 września 2001 r. przełamywać obrazami powstawania Nowego Jorku na wydartej Indianom wyspie i wspomnieniami z życia osobistego.

Twórczość Stanisława Pestki staje się zrozumiała, gdy odczytuje się ją jako wielowymiarowy i wieloznaczny konstrukt. Profesor Daniel Kalinowski odnosząc się tylko do lirycznych utworów dowodzi, iż każdorazowe „czytanie poezji Stanisława Pestki to nieustające odkrywanie nowych sensów”. Stąd też niniejsza praca pokazuje jedną z wielu możliwości poznawania i interpretacji wszechstronnej twórczości Stanisława Pestki – Jana Zbrzycy – Krëbana z Milachowa.

​

Wydawcami są: Instytut Kaszubski oraz Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie.

Gdańsk-Bytów 2022

ISBN: 978-83-65826-90-9

ISBN: 978-83-65472-34-2

​

Seria: Studia z dziejów literatury i kultury Kaszub i Pomorza

Tom I