Konferencja naukowa "Kaszubi w PRL. PRL wobec Kaszubów" - 16-17 maja 2022, ECS w Gdańsku
Europejskie Centrum Solidarności oraz Instytut Kaszubski zapraszają do udziału w ogólnopolskiej konferencji naukowej KASZUBI W PRL. PRL WOBEC KASZUBÓW 16–17 maja 2022 Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku Call for Papers
Społeczność kaszubska w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat doświadczyła głębokich zmian, które objęły wszystkie aspekty życia: społecznego, politycznego, kulturalnego, gospodarczego. II wojna światowa była dla Kaszubów doświadczeniem traumatycznym. Po jej zakończeniu oczekiwano nowej, bardziej sprawiedliwej Polski, w której takie społeczności jak Kaszubi będą mogły zachować swoją tożsamość, rozwijać własną kulturę i korzystać z pełni praw obywatelskich. O takich nadziejach i oczekiwaniach mówiono podczas Kongresu Kaszubskiego w styczniu 1946 roku w Wejherowie. Rzeczywistość okazała się znacznie trudniejsza i jednocześnie bardzo złożona. Z jednej strony stosunek nowych władz do społeczności kaszubskiej po 1945 r. naznaczony był dużą dozą nieufnością. Z drugiej jednak próbowały one wciągnąć jej przedstawicieli w struktury życia politycznego, zwłaszcza na poziomie lokalnym. Procesy te zasługują na dyskusję naukową, dlatego zapraszamy Państwa do udziału w konferencji pt. Kaszubi w PRL. PRL wobec Kaszubów, która odbędzie się w Europejskim Centrum Solidarności w maju 2022. Chcemy przybliżyć i uporządkować wiedzę na temat społeczności kaszubskiej w latach 1945–1989, przy czym zależy nam na maksymalnie szerokim i różnorodnym oglądzie, obejmującym na równi historię polityczną, społeczną, kulturową i gospodarczą:
„długi cień wojny” na Kaszubach – jej skutki i konsekwencje (np. znaczenie wojennej polityki narodowościowej okupanta i wprowadzonych regulacji prawnych dla społeczności kaszubskiej po 1945 r., los członków kaszubsko-pomorskiego ruch oporu po zakończeniu wojny, zniszczenia materialne, znaczenie traumy wojennej itd.)
Armia Czerwona na Kaszubach i wobec Kaszubów
władze komunistyczne wobec Kaszubów, ale też Kaszubi we władzach
aparat represji na Kaszubach
rola wojska
Kaszubi a kryzysy i konflikty społeczne w okresie PRL
organizacje kaszubskie oraz kształtowanie się kaszubskich elit (politycznych, kulturalnych, naukowych, artystycznych, gospodarczych itd.)
kwestie społeczno-ekonomiczne, czyli migracje i ich skutki, industrializacja i przebieg socjalistycznej modernizacji (w tym znaczenie zmian technologicznych), zmiana stosunków własnościowych, sytuacja poszczególnych branż i sektorów (rolnictwo, znaczenie przemysłu, sytuacja rzemiosła, rybołówstwo i szerzej – gospodarka morska, rozwój turystyki i jej znaczenie, lasy i przemysł leśny), urbanizacja i rozwój sieci transportowej (a w związku z tym rosnąca mobilność społeczna)
historia grup zawodowych, np. Kaszubi a wielkomiejska klasa robotnicza (i wpływ transmisji wzorców do środowiska wiejskiego), zanikające grupy zawodowe (np. tradycyjne rzemiosło wiejskie), sytuacja kaszubskiej inteligencji, pozycja gburów i zmiany struktury społecznej wsi (w tym także znaczenie rolnictwa uspołecznionego – Kaszubi w środowiskach PGR-owskich)
czynnik zmian środowiskowych – przekształcenia krajobrazu, zanieczyszczenia wód śródlądowych (rzeki, jeziora) oraz morza, problem wpływu uprzemysłowienia na sytuację ekologiczną itd.
zmieniające się formy życia zbiorowego, ewolucja modelu rodziny, pozycja kobiet (wykształcenie, uzawodowienie, awans społeczny, migracja do miast, rosnące aspiracje życiowe itd.)
nowe style życia i przemiany mentalne
ewolucja sfery ideowej, religijność i znaczenie Kościoła katolickiego, konflikt ideologiczny i skutki działań władz w sferze wartości
kultura kaszubska w okresie PRL, w tym polityka kulturalna i jej skutki, samoorganizacja Kaszubów i stosunek do własnego dziedzictwa, znaczenie folkloru i jego instrumentalizacja, twórczość kaszubska – artystyczna, literacka, muzyczna, teatralna itd.
znaczenie mediów (prasy, radia i telewizji) w upowszechnianiu wiedzy o Kaszubach i ich kultury, ale też w kształtowaniu postaw Kaszubów (w tym rola cenzury)
proces instytucjonalizacji kultury kaszubskiej – ośrodki kultury, muzea, media, wydawnictwa itp.
kaszubskie środowisko naukowe i badania nad Kaszubami
kaszubska kultura pamięci w okresie PRL – jej rozwój, osiągnięcia, ale też ograniczenia
rozwój edukacji na Kaszubach oraz inicjatywy związane z edukacją regionalną
relacje między Kaszubami a innymi grupami, które na Pomorzu znalazły się w wyniku rozstrzygnięć II wojny światowej bądź też w wyniku późniejszych migracji życiowych i zarobkowych
kontekst porównawczy - Kaszubi a sytuacja innych grup na polsko-niemieckim pograniczu
Pragniemy, aby wyżej wymienione zagadnienia wyznaczyły główne kierunki dyskusji i posłużyły Państwu jako inspiracje. Lista tematów i problemów z całą pewnością nie jest zamknięta. Dlatego zachęcamy do nadsyłania także innych propozycji odnoszących się do tematu konferencji. Liczymy na udział przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych – obok historyków także socjologów, antropologów, etnologów, politologów, kulturoznawców i literaturoznawców i in. Istotna bowiem jest dla nas dyrektywa, że badania etniczne muszą być inter- i multidyscyplinarne. Zależy nam nie tylko na przedstawieniu aktualnego stanu badań, lecz także na postawieniu nowych pytań badawczych, na zdiagnozowaniu jakie są deficyty i możliwości w badaniach kaszuboznawczych. Chcielibyśmy, aby przygotowania do konferencji posłużyły jako pierwszy etap budowania sieci badawczej, grupującej osoby, zajmujące się badaniami w wyżej określonych obszarach. Celem takiej sieci winno być zbieranie informacji o realizowanych i planowanych projektach badawczych, upowszechnianie informacji o pojawiających się publikacjach, inicjowanie dyskusji naukowych i integrowanie grona osób, zajmujących się najnowszymi dziejami Kaszubów. Aby zgłosić się na konferencję, należy wypełnić formularz rejestracyjny do 30 października 2021 roku → dostępny pod tym hyperlinkiem.
Po weryfikacji zgłoszeń komitet organizacyjny skontaktuje się z Państwem z informacją zwrotną
Organizatorzy pokrywają koszty podróży i zakwaterowania
Artykuły pokonferencyjne zostaną opublikowane w punktowanym przez MNiSW wydawnictwie naukowym
Organizatorzy Europejskie Centrum Solidarności / Instytut Kaszubski Współorganizatorzy i partnerzy Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku / Muzeum Gdańska / Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie / Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Komitet organizacyjny prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński, dr Przemysław Ruchlewski, dr Krzysztof Korda Komitet naukowy dr hab. prof. UG Grzegorz Berendt, prof. dr hab. Józef Borzyszkowski, dr hab. prof. UG Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk, dr Sylwia Bykowska, dr hab. prof. UMK Mirosław Golon, dr Konrad Knoch, dr hab. Waldemar Ossowski Komitet honorowy Basil Kerski – dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, Jan Wyrowiński – Prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego